Honderd jaar strijden voor de arbeiders

JOEP DERKSEN

STREEK – De FNV Bouw afdeling Hillegom, Lisse en Sassenheim bestaat dit honderd jaar. Deze mijlpaal kan net nog gevierd worden, voordat de afdeling op 1 januari 2015 opgeheven wordt. Voorzitter Rien Arrachart en Henk Jansen, al ruim 62 jaar lid van de FNV, kijken terug op tien decennia, waarbij de regionale FVN veel heeft kunnen betekenen voor de verdrukte arbeiders.

In 1914 en 1915 werden de afzonderlijke FNV Bouwafdelingen in de drie dorpen opgericht; in 2001 fuseerden de drie. Honderd jaar geleden was het maar belabberd gesteld met de veiligheid en hygiëne van de arbeiders. Jansen vertelt: ‘In 1914 brak de eerste wereldoorlog uit en kregen we de mobilisatie. Heel veel werklozen werden tewerk gesteld en ze zouden een uitkering krijgen. Maar aan het eind van de week kregen ze geen geld, maar bonnen voor gehakt of erwtensoep. En daar kon je geen kleding voor kopen.’ Hierna ontstond een opstand tegen de gemeentebesturen, werden de FNV Bouwafdelingen opgericht en de bonnen afgeschaft.

De werkdagen van 11 uur met een uurloon van 21 cent staan in schrik contrast met de huidige tijd. De werknemer van nu heeft het veel beter en het automatisme van het vakbondschaplidmaatschap ligt ver achter ons. In de afgelopen dertien jaar is het aantal leden gedaald van 640 naar 450. Maar dit komt volgens Arrachart ook doordat oude beroepen verdwijnen: ‘Vroeger was een timmerman gewoon een timmerman. Nu is hij een monteur.’ Bovendien worden steeds meer mensen – al dan niet gedwongen – ZZP-er, die hun werkzaamheden voor steeds lagere tarieven moeten uitvoeren.

Maar mede door de nieuwe opzet van de FNV is er zeker een toekomst voor deze vakvereniging; daar zijn Arrachart en Jansen het over eens: ‘De mensen zullen altijd ondersteund moeten blijven worden. Alleen is maar alleen en eendracht maakt macht’, aldus Jansen, die vervolgt: ‘De werkgevers hebben graag dat ze met een goede solide bond te maken heeft, in plaats van met allerlei verschillende bondjes.’

Nog één keer kijken de beide mannen terug naar het verleden; er is in de afgelopen eeuw veel bereikt. Dankzij de FNV is in Hillegom de Ambachtsschool opgericht (nu; het Fioretticollege). Bouwrbeiders hoeven niet meer met een schep achter een bosje te zitten om daar hun behoefte te doen, maar ze beschikken over goede sanitaire voorzieningen. Ook heeft deze FNV-afdeling succesvol gestreden tegen de privatisering van het kerkhof en voor de invoering van de koopavond in Hillegom. Arrachart haalt het allereerste succes aan: ‘In 1915 en 1916 werd de gemeenteraad door de FNV-leden onder druk gezet om nieuwe huizen te bouwen. Toentertijd was er ook een woningnood en grote gezinnen. Het lukte om 25 woningen erbij te krijgen.’

Vanaf 1 januari gaan alle bonden binnen de FNV samenwerken en het gevolg hiervan is, dat de FNV Bouw afdeling Hillegom, Lisse en Sassenheim ophoudt te bestaan en verder gaat onder de naam ‘FNV Lokaal’. Jansen vindt dit een goede zaak: ‘We gaan nu terug naar af. We komen terug naar een meer eenduidige vakbeweging, die uit één mond praat en niet voor elke groep apart.’